เป็นที่พึ่งทางใจ เพราะตามธรรมเนียมแล้วคนทางเหนือชอบนับถือยกย่องญาติผู้ใหญ่มาก ในเมื่อญาติผู้ใหญ่ล่วงลับไปแล้วก็สร้างศาลเอาไว้เป็นตัวแทน เมื่อตนประสบปัญหาก็ไปกราบไหว้บอกกล่าวให้ช่วยเหลือ
เป็นการรวมญาติที่อยู่ห่างไกลกันได้มาพบปะซักถามสารทุกข์สุขดิบต่อกัน
กำนันตำบลแม่ปะ
กล่าวว่า
วันนี้ญาติพี่น้องได้ทำพิธีเลี้ยงผีปู่ย่า บ้านตนเองเดิมที เป็นต้นตระกูล ผีปู่ย่า แม่หลวงตอง เดือนห้าและเก้า ก็เลี้ยงไก่ แต่ถ้า 3 ปีก็จะเลี้ยงใหญ่จะมีหมูและไก่
เป็นการรวมญาติ ที่มีการเลี้ยงหมูโดยช่วยกันเตรียมเครื่องเซ่นไหว้ วันนี้มีไก่ 7 ตัว และหัวหมู โดย ญาติพี่น้องรวมญาติกัน ช่วยกันนึ่งไก่ให้สุก พร้อมทั้งเครื่องเซ่นไหว้ไหว้ผีปู่ย่า มี 2 แห่งในบริเวณบ้าน แห่งแรกคือบนบ้าน และจุดที่ 2 คือศาลผีปู่ย่าแม่หลวงตอง
ไหว้เสร็จก็หลังจากไหว้ผีปู่ย่าพิธีเสร็จแล้วเครื่องเซ่นไหว้ ก็นำมากินกัน เพื่อเป็นสิริมงคล การเลี้ยงผีปู่ย่า เป็น เป็นการกระชับมิตร ระหว่างญาติ เชื่อมความสัมพันธไมตรีอย่างเหนียวแน่น อย่างหนึ่งของประเพณีที่สืบมาอน่างยาวนาน
ประธาน สภา อบต.แม่ปะ กล่าวว่า
การเลี้ยงผีปู่ย่า ซึ่งเดือนนี้เป็นเดือน9 เป็นการเลี้ยงผีปู่ย่า แม่หลวงตอง เป็นผีปู่ย่าของตระกูล เก่าแก่ของเราก็คือต้นตระกุล เสียชีวิตเมื่ออายุ 102 ปี หลายร้อยปีมาแล้ว ซึ่งบ้านกำนันตำบลแม่ปะ ที่อยู่ปัจจุบัน เป็นที่อยู่ของแม่หลวงตอง ในอดีต
ตนเองเป็นหนึ่งในลูกหลานของพี่ปูย่าแม่หลวงตอง วันนี้เป็นการเลี้ยงผีปู่ย่าตามประเพณี เป็นการเลี้ยงธรรมดาตามประเพณี ปีละ 2 ครั้งในช่วงเดือน 5 และเดือน 9 ถ้าเลี้ยงผีปู่ย่า 3 ปีครั้งจัดงานใหญ่ครั้งหนึ่ง ก็จะมีการผีปู่ย่า เลี้ยงหมูเลี้ยงไก่ให้กับผีปู่ย่า
เป็นการ รวมตัวกัน กระฉับความสำคัญของเครือญาติ
เป็นประเพณี ที่ให้ลูกหลาน เป็นที่ยึดเหนี่ยว ทางจิตใจ สร้างความสามัคคี ระหว่างญาติพี่น้อง เป็นที่พึ่งทางใจ
ชวลิต วิกุลขัยกิจ/รายงาน
